PRZEDMIOT DZIAŁALNOŚCI

 

Działalność regionalnych izb obrachunkowych została uregulowana w przepisach:

 

I. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r., Nr 78, poz. 483 z późn. zm.)

Art. 171

1. Działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności.

2. Organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego są Prezes Rady Ministrów i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe.

 

II. Ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1325).

 

DZIAŁALNOŚĆ NADZORCZA:

 

Art. 1. ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych
1. Regionalne izby obrachunkowe, zwane dalej "izbami", są państwowymi organami nadzoru i kontroli gospodarki finansowej podmiotów, o których mowa w ust. 2.

2. Izby sprawują nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych określonych w art. 11 ust. 1 oraz dokonują kontroli gospodarki finansowej i zamówień publicznych:

1)    jednostek samorządu terytorialnego;

1a)  związków metropolitalnych;

2)    związków międzygminnych;

3)    stowarzyszeń gmin oraz stowarzyszeń gmin i powiatów;

4)    związków powiatów;

4a)  związków powiatowo-gminnych;

5)    stowarzyszeń powiatów;

6)    samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym samorządowych osób prawnych;

7)    innych podmiotów, w zakresie wykorzystywania przez nie dotacji przyznawanych z  budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

 

Art. 11 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych 
1. W zakresie działalności nadzorczej właściwość rzeczowa regionalnych izb obrachunkowych obejmuje uchwały i zarządzenia podejmowane przez organy jednostek samorządu terytorialnego w sprawach:

1)    procedury uchwalania budżetu i jego zmian;

2)    budżetu i jego zmian;

3)    zaciągania zobowiązań wpływających na wysokość długu publicznego jednostki samorządu terytorialnego oraz udzielania pożyczek;

4)    zasad i zakresu przyznawania dotacji z budżetu jednostki samorządu terytorialnego;

5)    podatków i opłat lokalnych, do których mają zastosowanie przepisy ustawy - Ordynacja podatkowa;

6)    absolutorium;

7)    wieloletniej prognozy finansowej i jej zmian.

2. W przypadku niepodjęcia uchwały budżetowej przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego do dnia 31 stycznia roku budżetowego izba ustala budżet tej jednostki w terminie do końca lutego roku budżetowego w zakresie zadań własnych oraz zadań zleconych.

2a. Izba ustala budżet jednostki samorządu terytorialnego w zakresie zadań własnych oraz zadań zleconych także w przypadku niezachowania przez tę jednostkę zasad określonych w art. 242-244 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (.)

3. W przypadku nieistotnego naruszenia prawa w uchwale lub zarządzeniu izba nie stwierdza nieważności uchwały lub zarządzenia, lecz ogranicza się do wskazania, że wydano je z naruszeniem prawa.

4. Przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio do związków jednostek samorządu terytorialnego.

 

DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA:

 

Art. 5 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych

1. Izby kontrolują gospodarkę finansową, w tym realizację zobowiązań podatkowych oraz zamówienia publiczne podmiotów, o których mowa w art. 1 ust. 2, na podstawie kryterium zgodności z prawem i zgodności dokumentacji ze stanem faktycznym.

2. Kontrola gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego w zakresie zadań administracji rządowej, wykonywanych przez te jednostki na podstawie ustaw lub zawieranych porozumień, dokonywana jest także z uwzględnieniem kryterium celowości, rzetelności i gospodarności.


Art. 9a.

Izby kontrolują pod względem rachunkowym i formalnym kwartalne sprawozdania z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz wnioski o przyznanie części rekompensującej subwencji ogólnej.

 

DZIAŁALNOŚĆ OPINIODAWCZA:

Art. 13 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych

Do zadań izby należy ponadto:

1)    wydawanie, na wniosek organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego, opinii o możliwości spłaty kredytu, pożyczki lub wykupu papierów wartościowych;

2)    (uchylony);

3)    wydawanie opinii o przedkładanych projektach uchwał budżetowych jednostek samorządu terytorialnego;

4)    wydawanie opinii o przedkładanych przez zarządy powiatów i województw oraz przez wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) informacjach o przebiegu wykonania budżetu za pierwsze półrocze;

5)    wydawanie opinii o przedkładanych przez zarządy powiatów i województw oraz przez wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) sprawozdaniach z wykonania budżetu wraz z informacjami o stanie mienia jednostek samorządu terytorialnego i objaśnieniami,

6)    (uchylony);

7)    (uchylony);

8)    wydawanie opinii o wnioskach komisji rewizyjnych organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego w sprawie absolutorium oraz opinii w sprawie uchwały rady gminy o nieudzieleniu wójtowi absolutorium;

9)    rozpatrywanie spraw dotyczących powiadomień przez skarbnika (głównego księgowego budżetu jednostki samorządu terytorialnego) o przypadkach dokonania kontrasygnaty na pisemne polecenie zwierzchnika, zgodnie z odrębnymi ustawami;

10)  rozpatrywanie innych spraw określonych w odrębnych ustawach;

11)  udzielanie wyjaśnień na wystąpienia podmiotów wymienionych w art. 1 ust. 2 w sprawach dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych;

12)  wydawanie opinii o przedkładanych projektach uchwał o wieloletnich prognozach finansowych;

13)   wydawanie opinii o programach postępowań naprawczych jednostek samorządu terytorialnego.

DZIAŁALNOŚĆ ANALITYCZNA:

Art. 1 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych
3. Izby opracowują raporty, analizy i opinie w sprawach określonych ustawami.

 

 

DZIAŁALNOŚĆ SZKOLENIOWA:

Art. 1 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych
4. Izby w zakresie objętym nadzorem i kontrolą prowadzą działalność informacyjną, instruktażową oraz szkoleniową. Działalność informacyjna i szkoleniowa może być prowadzona odpłatnie. Dochody z tego tytułu są dochodami budżetu państwa.